Phẫu thuật thay khớp háng là phẫu thuật thay thế những bộ phận bị tổn thương cơ năng hoặc chức năng của tổ chức khớp háng. Sự thay thế bằng một khớp nhân tạo.

Phẫu thuật thay khớp háng là một thành tựu to lớn của y học trong điều trị ngoại khoa nói chung các bệnh lý về khớp, xương nói riêng. Nhờ có phẫu thuật ngày càng có nhiều bệnh nhân giảm bớt sự tàn phế và sẽ sớm hồi phục vận động khớp trở lại bình thường.

Phẫu thuật thay khớp háng được chỉ định cho tất cả các trường hợp tổn thương khớp như: thoái hóa khớp, viêm dính khớp, hoại tử tiêu chỏm xương đùi, gãy cổ xương đùi...

Trên thế giới phẫu thuật thay khớp háng có từ năm 1950, sau đó phẫu thuật ngày càng phát triển nhờ có những trang thiết bị chuyên ngành thay khớp háng hoàn thiện, chất lượng tốt hơn, từ đó tuổi thọ khớp đã thay kéo dài hơn.

Ở Việt Nam phẫu thuật thay khớp háng được biết từ năm 1970 cũng chỉ có 1-2 trường hợp thực tế phát triển tốt từ 10 - 15 năm nay chủ yếu thực hiện ở các trung tâm ngoại khoa chỉnh hình lớn có đủ trang thiết bị và kỹ thuật chuyên khoa sâu như: Viện Chấn thương - Chỉnh hình TP. HCM, BV Chợ Rẫy, Việt Đức, VQY 108, VQY 175, BV Trung ương Huế... VQY 13 QK5, với VQY 13, đây là lần đầu tiên tiến hành, khi có trang thiết bị, kỹ thuật ngoại khoa có cơ sở và điều kiện cho phép với sự trợ giúp kỹ thuật của các chuyên gia đầu ngành xương, khớp, chỉnh hình VQY 103 - Học viện Quân y Bộ Quốc phòng.

Sau phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo, sức bền, tuổi thọ ngắn, dài 15 - 20 năm phụ thuộc sự vận động hợp lý, tuân thủ sự chỉ dẫn của phẫu thuật viên.

Hiện nay trong y học lâm sàng nói chung trong điều trị mũi nhọn một số bệnh ngoại khoa nói riêng ngày càng phát triển tốt, hiện đại, tiên tiến hơn. Có thể phẫu thuật thay thế khớp háng ở bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến quân khu khi có sự trợ giúp tích cực của các chuyên gia đầu ngành về ngoại khoa chấn thương chỉnh hình. Ở các cơ sở đó vẫn triển khai thực hiện phẫu thuật tại chỗ không để người bệnh phải đi xa, tiết kiệm rất nhiều kinh phí cho người bệnh.

Tại Viện Quân y 13 (QK5) trên tinh thần đó thời gian qua đại tá PGS.TS Trần Đình Chiến Chủ nhiệm bộ môn chấn thương chỉnh hình (Học viện Quân y) cùng với ê kíp phẫu thuật và gây mê hồi sức của bệnh viện BS. CK2. Nguyễn Hữu Bình, BS. CK1. Phạm Tiến Đức và BS. CK1. Huỳnh Xuân Thủy, BS. CK1. Hồ Thanh Tuấn (Viện Quân y 13) đã triển khai 5 bệnh nhân thay khớp háng nhân tạo, trong đó có 1 bệnh nhân Đỗ Tuấn Anh, 39 tuổi, bộ đội Biên phòng Bình Định bị thoái hóa tiêu chỏm xương đùi được thay khớp háng toàn phần. Bốn bệnh nhân cao tuổi bị gãy cổ xương đùi được thay chỏm xương đùi.

Những bệnh nhân sau mổ trên 15 ngày họ đã chủ động vận động từ nhẹ đến nặng, có bệnh nhân đã tự đi lại tốt không cần hỗ trợ nạng gỗ.

Cũng xin hiểu thêm về chất lượng chỏm xương đùi nhân tạo. Tùy theo hoàn cảnh kinh tế của mỗi bệnh nhân. Hiện đang sử dụng chỏm xương đùi của Mỹ do hãng ZIMMER - USA (VP Đà Nẵng) có loại 5-7 triệu có loại vài chục triệu.

Thành công phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo ở Viện Quân 13 (QK5) là một tin mừng cho những bệnh nhân lớn tuổi có tổn thương khớp xương trong cơ năng và chức năng. Khi cần khám phẫu thuật, thay thế khớp háng không phải đi xa, với các tỉnh lân cận như: Khánh Hòa, Phú Yên, Gia Lai, Kom Tum, Quảng Ngãi, Quảng Nam v.v…

PGS.TS Trần Đình Chiến, người đã trực tiếp hỗ trợ kỹ thuật trong 4 trường hợp thay khớp háng vừa qua ở VQY 13, nói: Tôi rất tự tin qua những trường hợp đã cùng với các BS ngoại khoa VQY 13 phẫu thuật thay khớp háng tại Viện. Rồi đây khi có BN các BS Ngoại khoa – gây mê hồi sức (GMHS) cả trong phục vụ sau mổ, tôi tin là các đồng chí sẽ tiếp tục phẫu thuật thay khớp háng tốt cho người bệnh...

Đúng vậy, ngày 23/03/2008 cũng ê kíp phẫu thuật - GMHS của BV (không có PGS.TS Trần Đình Chiến) đã phẫu thuật thành công thay chỏm khớp háng cho BN Lê Ổi 81 tuổi, quê thôn Trung Lương, xã Cát Tiến, huyện Phù Cát, Bình Định.