Đại học Mở bán công Thành phố Hồ Chí Minh được thành lập ngày 26/07/1993 theo quyết định số 389/TTg của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở Viện Đào tạo Mở rộng thành phố Hồ Chí Minh được thành lập theo quyết định số 451/TCCB của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 15/06/1990. Đại học Mở bán công Thành phố Hồ Chí Minh chính thức chuyển tên thành Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh (ĐHMTPHCM) theo quyết định số 146/2006/TTg, ngày 26/06/2006 của Thủ trưởng Chính phủ về chuyển loại hình trường đại học, cao đẳng, bán công.

 Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh là mô hình trường đại học đầu tiên ở nước ta hoạt động theo qui chế bán công và đào tạo theo phương thức mở nhằm thực hiện chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước về xã hội hoá giáo dục, đa dạng hoá các loại hình đào tạo theo tinh thần Nghị quyết TW2 (khoá VIII) về "Định hướng chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong thời kỳ Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá và nhiệm vụ đến năm 2000."
 Chức năng - nhiệm vụ của ĐHMTPHCM được xác định tại Điều 2 trong Quyết định của Thủ tướng Chính phủ: "Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh là cơ sở đào tạo từ xa, đào tạo tại chỗ, đào tạo tại các điểm vệ tinh… nhằm đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của xã hội, góp phần tăng cường đội ngũ khoa học - kỹ thuật cho đất nước."

 Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức và hoạt động chịu sự quản lý Nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) theo Qui chế tạm thời trường đại học bán công: Nhà nước đầu tư cơ sở vật chất ban đầu, trường tự cân đối thu chi.