Vào năm 1963, địa giới hành chính huyện Quế Phong được tách ra từ huyện Quỳ Châu.Những ngày đầu sau khi thành lập huyện, hệ thống trường lớp trên địa bàn huyện chưa phát triển, hầu như chưa có xã nào có trường mẫu giáo; các xã vùng cao, vùng sâu như Nậm Nhoóng, Đồng Văn, Tri Lễ Quang Phong, Châu Long... chưa có trường lớp tiểu học; toàn huyện chỉ có vài trường trung học cơ sở; chưa có trường THPT.

 Số HS chiếm tỉ lệ rất thấp so với dân số (khoảng 30 người dân có 1 người đi học); đội ngũ giáo viên rất thiếu thốn; cơ sở vật chất trường học chủ yếu là phòng học phục vụ cho trường tiểu học ở vùng trung tâm. Thật là gian nan, là thử thách lớn cho ngành giáo dục và cho chính quyền, khi phải vừa ổn định an ninh, trật tự xã hội vừa phải đảm bảo việc học hành cho mọi người.

Tuy điều kiện thiếu thốn như thế nhưng đảng bộ, nhân dân và đội ngũ thầy cô giáo đã hoàn thành xuất công cuộc chống mù chữ được Bác hồ gửi thư khen  Nội dung thư như sau:

 Bác vui lòng khen ngợi đồng bào và cán bộ các dân tộc trong toàn huyện đã cố gắng và đã hoàn thành tốt kế hoạch 5 năm bổ túc văn hoá trước thời hạn một năm.
Bác mong rằng đồng bào và cán bộ huyện nhà ra sức thi đua đạt nhiều thành tích trong tăng gia sản xuất, sẵn sàng chiến đấu và tiếp tục học tập để tiến bộ hơn nữa, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của toàn dân ta. Bác thân ái gửi lời hỏi thăm các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng.

                           Hà Nội, ngày 12 tháng 4 năm 1966  

"Bác Hồ"
 
Đến Năm học 1970-1971, nhiều xã có lớp học mẫu giáo; các xã vùng cao, vùng sâu và khu kinh tế mới đã có trường lớp Cấp 1; nhiều xã có trường THCS; trường PTTH của huyện được thành lập (đóng ở Mường Nọc nay là Thị trấn Kim Sơn). Các phong trào xóa mù chữ, các lớp học bổ túc văn hóa; các thầy cô giáo được bồi dưỡng về chuyên môn và lí luận chính trị.Từ 1986 nhờ đường lối đổi mới của Đảng, kinh tế xã hội phát triển. Nhờ đó, tạo điều kiện để giáo dục vươn lên, mọi người có cơ hội và nhu cầu đến trường học hơn. Có thể nói việc phát triển hệ thống trường lớp ở huyện Quế Phong đã tạo điều kiện khá tốt cho trẻ em đến trường, cho việc hoàn thành phổ cập giáo dục.

 
Trong nhiều năm gần đây, phong trào toàn dân đưa trẻ em đến trường lớp đã được các tầng lớp trong xã hội hưởng ứng nhiệt liệt. Nhờ vậy, tỉ lệ các em trong độ tuổi đến trường đạt khá cao, trẻ em trong diện 5 tuổi: 90-95%; trẻ trong diện 6 tuổi: 99 - 100%; trẻ tốt nghiệp tiểu học (hoàn thành chương trình cấp Tiểu học) vào lớp 6 đạt 90-96%. Huyện đã đạt danh hiệu phổ cập tiểu học năm 1998; đạt chuẩn PCGD TH ĐĐT năm 2005 và chuẩn PCGD THCS năm 2005. Phong trào dạy tốt học tốt được thường xuyên duy trì, củng cố. Ngoài các hội thi chung của ngành, Huyện có tổ chức giải Học sinh giỏi cấp Tiểu học, THCS. Tỉ lệ HS giỏi, giáo viên dạy giỏi, chiến sỹ thi đua khá cao. Năm học 2009-2010 Toàn huyện có 08 trường được Công nhận  trường đạt chuẩn Quốc gia trong đó có 01 trường Tiểu học Kim Sơn đạt chuẩn Quốc  gia mức độ 2; có 5 lượt trường được được UBND Tỉnh công nhận trường tiên tiến xuất sắc; có trường được công nhận là Lá cờ đầu của ngành học. Đội ngũ giáo viên đầy đủ về số lượng theo qui định; tính đến 31/12/2009 toàn ngành có 1293 cán bộ công chức viên chức ngành giáo dục; hầu hết ổn định cuộc sống, an tâm công tác. 100% giáo viên được đào tạo chuẩn và trên, (trong đó có trên 75% trên chẩn) có đủ khả năng đáp ứng nhiệm vụ giảng dạy.

Cơ sở vật chất trang thiết bị trường học ngày càng được củng cố tăng cường,  (nhờ có sự đầu tư thích đáng của các chương trình dự án như Dự án kiến cố hòa trường học - Dự án trẻ khó khăn- dự án 30a của chính phủ….) bảo đảm được điều kiện tối thiểu cho việc giảng dạy một cách bình thường

Có thể nói, cùng với sự phát triển chung của đất nước, Giáo dục Quế Phong đã và đang bước đi từng bước vững chắc, góp phần đào tạo nhiều lớp người lao động phục vụ tốt cho huyện nhà và cho đất nước./