Những năm gần đây, cùng với sự tăng trưởng cao và ổn định của nền kinh tế, ngành thép cũng tăng trưởng với tốc độ cao. Năm 2000, sản lượng phôi thép là 305.000 tấn và sản lượng thép cán là 524.000 tấn, thì tới năm 2007 sản lượng phôi có thể đạt 1.800.000 tấn và sản lượng thép thành phẩm có thể đạt 4.300.000 triệu tấn.
Trước năm 2000, cả nước chỉ có 1 Tổng công ty thép Việt Nam là Tổng công ty Nhà nước, các Công ty trực thuộc là Công ty Gang thép Thái Nguyên, Công ty thép Miền Nam và 2 Nhà máy nhỏ ở Đà Nẵng với 5 Công ty Liên doanh giữa Tổng công ty thép Việt Nam và nước ngoài, thì tới nay đã có trên 50 Công ty tham gia sản xuất thép gồm đủ các thành phần kinh tế: Nhà nước, tư nhân, cổ phần, liên doanh với nước ngoài hoặc 100% vốn đầu tư của nước ngoài. Tổng công suất sản xuất phôi cả nước đã đạt trên 1,8 triệu tấn/năm và công suất cán đạt trên 6 triệu tấn/năm.
Trước tình hình phát triển cao của ngành sản xuất thép trong nước, ngày 6/8/2001, Bộ Nội vụ đã ra quyết định cho phép thành lập Hiệp hội thép Việt Nam. Ngày 21/12/2001, tiến hành Đại hội lần thứ I để thông qua Điều lệ Hiệp hội, bầu ra Hội đồng Hiệp hội gồm 21 thành viên đại diện cho 21 Công ty sản xuất thép xây dựng và Ban lãnh đạo thường trực của Hiệp hội.
Vào thời điểm hiện tại, tổng số Doanh nghiệp thành viên Hiệp hội thép Việt Nam là 62, tập trung vào 3 chuyên ngành chính như: thép xây dựng (26), ống thép (16), thép tấm lá cán nguội, mạ kim loại, sơn phủ mầu (11) và 11 Doanh nghiệp, văn phòng đại diện kinh doanh thép.
Hiện nay, các thành viên Hiệp hội thép Việt Nam đã có năng lực sản xuất trên 80% sản phẩm dài, trên 50% sản phẩm ống, trên 70% sản phẩm dẹt của cả nước.
Mục tiêu hoạt động của Hiệp hội là thúc đẩy hợp tác giữa các thành viên Hiệp hội (đủ mọi thành phần kinh tế) trong việc xây dựng ngành công nghiệp thép phát triển ổn định và cùng có lợi. Bước đầu, Hiệp hội thép mới kết nạp các Công ty sản xuất chính, thời gian tới sẽ mở rộng và phát triển, kết nạp thêm các nhà sản xuất, gia công và kinh doanh trong toàn ngành thép Việt Nam.
Nhiệm vụ hoạt động của Hiệp hội thép Việt Nam:
- Ổn định và thúc đẩy phát triển thị trường thép nội địa;
- Thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm thép và tìm kiếm mở rộng thị trường xuất khẩu;
- Tổ chức và cung cấp thông tin về công nghiệp thép ở trong và ngoài nước cho các Hội viên Hiệp hội thông qua các hình thức trao đổi thông tin, hội thảo, toạ đàm, tổng kết và phổ biến kinh nghiệm, tham quan, khảo sát ...
- Phát biểu và kiến nghị với các cơ quan quản lý Nhà nước về chính sách pháp luật, xây dựng tiêu chuẩnn về sản phẩm thép và nguyên liệu phục vụ ngành thép và các vấn đề khác có liên quan đến công nghiệp thép;
- Trợ giúp kỹ thuật cho các thành viên của Hiệp hội thép. Tổ chức và tham gia mọi hình thức huấn luyện nhằm đào tạo cán bộ và công nhân của ngành;
- Bảo vệ lợi ích chính đáng của các Hội viên;
- Quan hệ và tham gia các tổ chức, hiệp hội sản xuất, gia công thép của khu vực và thế giới theo qui định của pháp luật.
Nguyên tắc hoạt động của Hiệp hội:
Hiệp hội là tổ chức phi Chính phủ, phi lợi nhuận hoạt động trên nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng cùng có lợi và tuân thủ luật pháp của Nhà nước Việt Nam và theo bản Điều lệ Hiệp hội.
Ban lãnh đạo nhiệm kỳ II của Hiệp hội thép Việt Nam (2005 - 2007):
Chủ tịch : Phạm Chí Cường
Phó Chủ tịch thường trực : Nguyễn Tiến Nghi
Tổng thư ký : Đinh Huy Tam
Ngoài ra, còn có 5 Phó Chủ tịch kiêm nhiệm đại diện cho 2 Công ty Nhà nước, 2 Công tư nhân, 1 Công ty Liên doanh.
Trưởng ban kiểm soát của Hiệp hội : Đinh Văn Tâm - Tổng giám đốc Công ty thép Việt - Hàn.