Xí nghiệp Đá xây dựng Hoà Phát được thành lập ngày 29/12/1977 theo quyết định số 123BXD-TCCB của Bộ Xây dựng. Khi mới thành lập, Xí nghiệp chỉ có một hệ thống nghiền sàng, diện tích khai thác mỏ nhỏ nhưng lại có đến 200 CBCNV. Sản lượng sản xuất và tiêu thụ trong năm đầu tiên chỉ đạt 4.000m3 đá xây dựng các loại. Lúc mới thành lập Xí nghiệp chỉ có 04 phòng ban chức năng, đội ngũ cán bộ công nhân viên khá đông, nhưng năng xuất lại thấp nên những năm đầu hoạt động Xí nghiệp luôn bị thua lỗ. Do hoạt động theo cơ chế kế hoạch hoá bao cấp, vì vậy các khoản lỗ được Nhà nước bù vào.

Vào những năm 1986 - 1990, đất nước bước vào giai đoạn đổi mới, chuyển từ kế hoạch hoá sang cơ chế thị trường, điều này bắt buộc Xí nghiệp cũng phải đổi mới phương thức hoạt động, phải đầu tư MMTB, nắm bắt thị trường và kinh doanh có hiệu quả. Trong thời gian này, Xí nghiệp đã thanh lý hệ thống nghiền sàng cũ và đầu tư lại hệ thống nghiền sàng mới với công suất 30.000m3 đá thành phẩm các loại/năm.

Để hoạt động có hiệu quả và linh hoạt hơn, ngày 25/02/1994 Xí nghiệp được tổ chức thành lập lại theo Quyết định số 43/TC-TCLD của Tổng Công ty Xi măng Việt Nam. Xí nghiệp được hưởng quyền lợi mới như: Là đơn vị hoạch toán nội bộ, được mở tài khoản thu chi tại ngân hàng, được sử dụng theo mẫu con dấu riêng theo quy định.

Từ năm 1998 trở về trước Xí nghiệp thường duy trì mức sản lượng dưới 60.000 m3/ năm, nhưng năm nào cũng có lãi và hoàn thành nghĩa vụ đối với nhà nước. Thu nhập bình quân của mỗi cán bộ công nhân viên gần 1.000.000 đồng/người/ tháng.

Năm 1999 Xí nghiệp được Hội đồng quản trị Tổng Công ty xi măng Việt Nam phê duyệt luận chứng kinh tế nâng công suất khai thác mỏ lên 150.000 m3/ năm đá thành phẩm các loại. Đến tháng 8/2000 Xí nghiệp đá xây dựng Hoà phát được chính phủ phê duyệt chuyển thành Công ty cổ phần đá xây dựng Hoà Phát.

Sản phẩm được chế biến từ đá Granit có độ cứng từ (1200-1400)kg/Cm3 Với độ bền cỡ hạt cao được nghiền từ các máy nghiền hiện đại của Nga và Thụy Điển với công suất mỏ từ (150.000 đến 200.000) m3 đá/năm. Sản phẩm của Công ty đã góp phần xây dựng nên những toà nhà cao tầng, những công trình thế kỷ đó là: Khách sạn Quốc tế Bắc Mỹ An, Lãnh sự quán Nga, Đài tưởng niệm trên đường 2/9 TP Đà Nẵng, đường Nguyễn Văn Linh và gần đây là cầu Sông Hàn, Cầu Cẩm Lệ...