Được thành lập năm 1957, Nhà xuất bản Giáo dục là một doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Bộ Giáo dục & Đào tạo, có nhiệm vụ tổ chức biên soạn, biên tập, in ấn và tổng phát hành các loại sách giáo khoa và các xuất bản phẩm giáo dục khác phục vụ giảng dạy, học tập của các ngành học, bậc học trong toàn quốc; đồng thời giúp Bộ Giáo dục & Đào tạo chỉ đạo công tác phát hành sách và Thư viện trường học.

Trên chặng đường 50 năm xây dựng và trưởng thành, NXBGD luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Đảm bảo xuất bản, cung ứng đầy đủ, đồng bộ, kịp thời sách giáo khoa, ấn phẩm giáo dục cho học sinh và giáo viên trong toàn quốc, kể cả vùng sâu, vùng xa, vùng núi, hải đảo, không để xẩy ra tình trạng sốt sách, thiếu sách; đáp ứng tốt nhu cầu xã hội.
Đặc biệt từ năm 2002 đến nay, NXBGD đã hoàn thành xuất sắc việc cung ứng SGK từ lớp 1 đến lớp 12 theo chương trình mới, thực hiện Nghị Quyết 40/2000/QH10 ngày 09 tháng 12 năm 2000 của Quốc hội về Đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.

Từ năm 2003 đến nay, NXBGD chuyển sang hoạt động theo mô hình Công ty mẹ - Công ty con theo Quyết định số 102/2003/QĐ - TTg ngày 21/5/2003 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 3961/2003/QĐ - BGD&ĐT ngày 28/7/2003 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Mô hình này nhằm đổi mới tổ chức quản lý, chuyển từ liên kết hành chính giữa Nhà xuất bản Giáo dục với các đơn vị thành viên sang cơ chế đầu tư tài chính là chủ yếu, xác định rõ quyền lợi, trách nhiệm về vốn và lợi ích kinh tế, thúc đẩy quá trình sản xuất kinh doanh, nâng cao chất lượng quản lý, hiệu quả đầu tư, uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Mô hình tổ chức Công ty mẹ - Công ty con NXBGD là mô hình tổ chức sản xuất kinh doanh của các doanh nghịêp có tư cách pháp nhân, bao gồm Công ty mẹ là NXBGD - Bộ GD&ĐT với 100% vốn nhà nước và các Công ty con là các Công ty cổ phần; gắn kết với nhau thông qua quan hệ chiến lược kinh doanh, về đầu tư vốn, về lợi ích kinh tế theo quy định của pháp luật.

Hệ thống Công ty mẹ - Công ty con NXBGD không ngừng được củng cố và phát triển. Sáu tháng đầu năm 2008 đã kết nạp thêm 04 đơn vị mới: Công ty CP Sách - TBTH Tuyên Quang, Công ty CP Sách - TBTH Quảng Trị, Tạp chí Thế giới mới và Công ty CP In - Dịch vụ Đà Nẵng; nâng tổng số Công ty con lên 31 đơn vị, toàn NXBGD có 40 đơn vị thành viên.

Hoạt động kinh doanh trong toàn Nhà đạt hiệu quả tốt, đời sống CBCNV không ngừng được cải thiện và nâng cao.

Nhà xuất bản Giáo dục cũng là đơn vị tích cực tham gia công tác xã hội, hoạt động từ thiện, nhận nuôi dưỡng 10 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, xây dựng nhiều Nhà tình nghĩa; riêng 6 tháng đầu năm 2008 đã hoàn thiện 31 Nhà tình nghĩa và đã bàn giao trước ngày Thương binh Liệt sĩ 27/7/2008. Hàng năm ủng hộ đồng bào bị thiên tai, lũ lụt, ủng hộ quỹ Tấm lòng vàng, tặng sách cho các trường vùng khó khăn, tặng quà cho học sinh nghèo vượt khó học giỏi… trị giá hàng trăm triệu đồng.

Nhân dịp Kỷ niệm 50 năm ngày thành lập (1957 - 2007), NXBGD đã vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh.