Công ty cổ phần Than Cao Sơn – TKV, trước đây là Xí nghiệp Xây dựng mỏ than Cao Sơn, được thành lập ngày 06/06/1974 do Liên xô giúp đỡ thiết kế và xây dựng. Sau 8 năm xây dựng và khai thác, ngày 26/5/1982, Xí nghiệp phát triển thành Mỏ than Cao Sơn với trữ lượng than nguyên khai công nghiệp toàn mỏ là 70.235.000 tấn than, công suất mỏ là 2.000.000 tấn/năm. Đến ngày 16/10/2001, mỏ đổi tên thành Công ty than Cao Sơn .

Theo thiết kế Liên Xô năm 1971, công suất Mỏ Cao Sơn là 2 triệu tấn/năm, trong khi đó khu Bàng Nâu là 500.000 tấn/năm, khu Cao Sơn 1,5 triệu tấn/năm (Khu Bàng Nâu đã bàn giao cho Công ty than Đông Bắc). Năm 2006, theo thiết kế mới đây nhất của Công ty tư vấn xây dựng công nghiệp mỏ - TKV, nếu công ty khai thác xuống sâu -170m trữ lượng than công nghiệp cuả công ty đạt 137.000.000 tấn.

Từ năm 2001 đến nay, công ty đã nâng công suất mỏ lên trên 1.000.000.tấn than một năm. Năm 2005, công ty sản xuất 2.000.000 tấn. Năm 2007 Công ty được giao nhiệm vụ khai thác 3 triệu tấn than và bốc xúc trên 23.310.000.000 m3 đất đá, hệ số bóc giảm từ 10m3/tấn (4 năm trước đó: 2003 đến 2006) xuống còn 7,77 m3/tấn. khi có yêu cầu của nền kinh tế Công ty cổ phần thanh Cao Sơn có thể khai thác 3,3 triệu tấn đến 3,5 triệu tấn than/ năm đạt gấp 2,3 lần công suất thiết kế. Tháng 12 năm 2007, công ty tổ chức lễ đón mừng tấn thanh thứ 3 triệu , hoàn thành toàn diện và hoàn thành vượt mức kế hoạch năm 2007, khai thác trên 3,2 triệu tấn than và bốc xúc trên 23.100.000 triệu m3 đất đá tiêu thụ trên 3,1 triệu tấn than doanh thu đạt trên 1.300 ty đồng, lợi nhuận đạt 33 tỷ đồng, thu nhập bình quân của người lao động đạt trên 4,3 triệu đồng/người-tháng. Cá biệt, công nhân vận hành máy, máy xúc, lái xe ô tô vận chuyển than, đất đạt trên 10 triệu đống/người – tháng.

Công ty chuyên sản xuất các loại than antraxit: than cục, than cám 1,2,3…. đạt tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế đáp ứng yêu cầu của các nền kinh tế. Sản phẩm của công ty đã được tặng giải thưởng chất lượng quốc tế Khải hoàn môn Châu âu. Phương châm hành động của công ty là “An toàn - Hiệu quả - Phát trển vững mạnh”. Sau 33 năm (1974 - 2007), liên tục phấn đấu trưởng thành, vừa xây dựng con người vừa áp dụng công nghệ khai thác, thiết bị tiên tiến nhất trên thế giới của các nước Mỹ, Nhật, Thuỵ điển, Nga…. Công ty đã khai thác được 27.000.000 tấn than , bốc xúc và vận chuyển được 199.000.000 m3 đất đá, xứng đáng với danh hiệu Anh hùng Lao động của Đảng và Nhà nước trao tặng.