Đồng Tháp là một tỉnh nằm ở miền Tây Nam Bộ, có nền nông nghiệp phát triển, là vựa lúa lớn thứ ba của Việt Nam, là tỉnh có chỉ số tăng trưởng GDP cao và chỉ số về cạnh tranh kinh tế đứng thứ 2 trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và thứ 5 cả nước trong năm 2008.
Vị trí
Đồng Tháp là tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long, trong giới hạn 10°07’-10°58’ vĩ độ Bắc và 105°12’-105°56’ kinh độ Đông, phía bắc giáp tỉnh Prây Veng (Cam pu chia) trên chiều dài biên giới 47,8 km với 4 cửa khẩu: Thông Bình, Dinh Bà, Mỹ Cân và Thường Phước, phía nam giáp Vĩnh Long và thành phố Cần Thơ, phía tây giáp An Giang, phía đông giáp Long An và Tiền Giang. Tỉnh lỵ của Đồng Tháp hiện nay là thành phố Cao Lãnh, cách thành phố Hồ Chí Minh 162 km. Đồng Tháp có hai đô thị loại III là thánh phố Cao Lãnh và thị xã Sa Đéc. Theo quy hoạch, thị xã Sa Đéc sẽ được nâng cấp lên thành phố vào năm 2010.
Địa hình
Địa hình Đồng tháp tương đối bằng phẳng với độ cao phổ biến 1-2 m so với mặt biển. Dòng sông Tiền chảy qua 132 km chia Đồng Tháp thành hai vùng:
-
Vùng Đồng Tháp Mười phía bắc sông Tiền, dọc theo hướng tây bắc-đông nam, nơi cao nhất không quá 4m và nơi thấp nhất chỉ có 0,7 m.
-
Vùng phía nam, nằm kẹp giữa sông Tiền và sông Hậu, có địa hình lòng máng dốc từ hai phía sông vào giữa với độ cao phổ biến 0,8-1,0 m. Do địa hình thấp nên mùa lũ tháng 9, tháng 10 hàng năm thường bị ngập nước khoảng 1 m.
Ngoài sông Tiền và sông Hậu, Đồng Tháp còn có sông Sở Thượng và sông Sở Hạ bắt nguồn từ Campuchia đổ vào sông Tiền ở phía bắc tỉnh. Phía nam tỉnh cũng có một số sông như sông Cái Tàu Thượng, sông Cái Tàu Hạ và sông Sa Đéc. Các sông này cùng với 20 kênh rạch tự nhiên, 110 kênh đào cấp I, 2400 km kênh đào cấp II và III đã hình thành hệ thuỷ nông hoàn chỉnh phục vụ thoát lũ, tiêu úng và đưa nước ngọt vào đồng.
Sinh thái
Đồng Tháp có 2/3 diện tích tự nhiên thuộc vùng trũng Đồng Tháp Mười nên cảnh quan và sinh thái có nhiều nét đặc sắc. Đến khu vực Đồng Tháp Mười, người ta sẽ bắt gặp những cánh rừng tràm bạt ngàn, những hồ sen, đầm sung, những vườn cò, sân chim mênh mông và hoang sơ không phải nơi nào cũng có. Đáng chú ý là, Đồng Tháp có Vườn quốc gia Tràm Chim thuộc hệ sinh thái Đồng Tháp Mười, đang được nhiều tổ chức bảo tồn thiên nhiên quốc tế quan tâm. Tràm chim có nghĩa là rừng tràm có chim. Khu bảo tồn thiên nhiên này rộng 7500 ha. Ngoài 140 loài cây dược liệu, 40 loài cá, hàng chục loài trăn, rắn, rùa và nhiều loại động thực vật khác, Tràm Chim còn có 198 loài chim, trong đó có những loài nhiều nơi trên thế giới không có như: bồ nông, ngan cánh trắng, vịt trời và đặc biệt là sếu đầu đỏ, loại chim này còn có tên là sếu cổ trụi và tên dân gian Việt Nam gọi là hạc. Trong tâm linh người Việt, hạc là loài chim biểu tượng cho sức mạnh, lòng chung thuỷ và sự trường tồn nên trong đình, chùa và trên các bàn thờ của nhiều gia đình, hạc là vật thiêng được thờ ở vị trí trang trọng.
Các đơn vị hành chính
Biểu trưng của Tỉnh Đồng ThápTheo kết quả điều tra ngày 01/04/2009, dân số tỉnh Đồng Tháp là 1.665.420 người. Hiện nay Đồng Tháp có 12 đơn vị hành chính cấp huyện với 129 xã, 17 phường, 9 thị trấn, bao gồm:
Thị xã Sa Đéc đang được mở rộng bằng việc thành lập thêm 4 phường và 3 xã, nâng tổng số phường xã lên 10 phường và 6 xã với tổng diện tích trong tương lai là 165.029,85 ha, trở thành thị xã lớn nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long. Khi trở thành thành phố (vào năm 2010), Sa Đéc sẽ là thành phố trực thuộc tỉnh có diện tích lớn thứ 4 ở đồng bằng Sông Cửu Long sau Long Xuyên, Mỹ Tho và Rạch Giá.
Thị xã Hồng Ngự được thành lập vào ngày 30/04/2009 trên cơ sở chia tách huyện Hồng Ngự cũ nhưng vẫn không được đặt tên mới dẫn đến việc tỉnh này vừa có thị xã Hồng Ngự lại vừa có huyện Hồng Ngự (trước đó, Đồng Tháp cũng đã có hai địa phương có trùng tên Cao Lãnh là thành phố Cao Lãnh và huyện Cao Lãnh).
9 huyện gồm: Cao Lãnh, Châu Thành, Hồng Ngự, Lai Vung, Lấp Vò, Tam Nông, Tân Hồng, Thanh Bình, Tháp Mười.
Danh sách các đơn vị hành chính Đồng Tháp
Tên Thành phố/Thị xã/Huyện Đơn vị trực thuộc Diện tích (km²) Dân số Mật độ dân số(người/km²)
Thành phố, Thị xã
Thành phố Cao Lãnh 8 phường, 7 xã 107.2 149837 1398
Thị xã Sa Đéc 6 phường, 3 xã 57.86 103646 1791
Thị xã Hồng Ngự 3 phường, 4 xã 122.1616 74488 610
Các Huyện
Huyện Cao Lãnh 17 xã và 1 thị trấn 491 206.220 420
Huyện Châu Thành 11 xã và 1 thị trấn 234 156.000 667
Huyện Hồng Ngự 11 xã 325 211.000 649
Huyện Lai Vung 11 xã và 1 thị trấn 219 154.000 703
Huyện Lấp Vò 12 xã và 1 thị trấn 244 178.989 734
Huyện Tam Nông 11 xã và 1 thị trấn 459 93000 202
Huyện Tân Hồng 8 xã và 1 thị trấn 291.5 79.300 272
Huyện Thanh Bình 11 xã và 1 thị trấn 329 151.000 459
Huyện Tháp Mười 12 xã và 1 thị trấn 525.44 165.408 315
Toàn Tỉnh 14 phường, 129 xã và 9 thị trấn 3.283 1.639.400 500
Kinh tế
Đồng Tháp có những thành tựu đáng kể trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa cũng như quá trình đô thị hóa. Nhờ đó trung tâm tỉnh lị của Đồng Tháp là thị xã Cao Lãnh và thị xã Sa Đéc cùng được công nhận là đô thị loại 3. Và trong tháng 1 năm 2007, thị xã Cao Lãnh đã được chuyển thành Thành phố Cao Lãnh.
Nông nghiệp là một ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, phân bố rộng khắp trên toàn tỉnh.
Công nghiệp phân bố chủ yếu ở Sa Đéc, Lai Vung, Cao Lãnh. Nhưng phân bố nhiều nhất vẫn là ở thị xã Sa Đéc, với 3 khu công nghiệp A, C và C mở rộng.
Thương mại- dịch vụ phân bố chủ yếu ở thị xã Sa Đéc, Thành phố Cao Lãnh, và các trung tâm huyện. Hiện nay các trung tâm thương mại, các khu đô thị mới và các siêu thị lớn đều tập trung ở Tp Cao Lãnh và thị xã Sa Đéc.
Khu dân cư cao cấp đầu tiên của tỉnh Đồng Tháp đc khởi công vào ngày 28 tháng 03 năm 2010, với tên gọi là Le's Villa. Trong bán kính 2km, dự án có thể kết nối thuận tiện với các tiện ích sẵn có của khu vực: trường học, bệnh viện, trung tâm thể dục - thể thao, trung tâm thương mại, khu công nghiệp Sa Đéc, làng hoa Sa Đéc, khu cung cấp gạo, khu vui chơi giải trí và cơ quan hành chính sự nghiệp của thị xã Sa Đéc.[2]. Đồng thời khu đô thị cao cấp Sa Đéc đã làm thay đổi lớn trong việc quy hoạch, chỉnh trang cảnh quan kiến trúc, quy hoạch khu dân cư theo mô hình hiện đại, văn minh.
Di tích lịch sử cấp Quốc gia
Tượng đài chủ tịch Hồ Chí Minh tại quảng trường trung tâm thị xã Sa ĐécHiện nay, tỉnh Đồng Tháp có 10 di tích đã được nhà nước công nhận và xếp hạng cấp Quốc gia là:
-
Chùa Kiến An Cung- thị xã Sa Đéc.
-
Lăng cụ Phó Bảng Nguyễn Sinh Sắc- Tp Cao Lãnh.
-
Khu di tích văn hóa Óc Eo Gò Tháp- Tháp Mười.
-
Khu di tích cách mạng Xẻo Quýt- Huyện Cao Lãnh.
-
Đền thờ Đốc Binh Vàng- Thanh Bình.
-
Chùa Cả Cát- Lai Vung.
-
Tượng đài Vô tuyến điện Nam Bộ- Tam Nông.
-
Tượng đài Giồng Thị Đam- Gò Quảng Cung- Tân Hồng.
-
Bia tưởng niệm Bình Thành- Thanh Bình.
-
Nhà cổ Huỳnh Thủy Lê- Sa Đéc
-
Nhà cổ Huỳnh Thủy Lê
-
Vườn quốc gia Tràm Chim
-
Đài liệt sĩ Cao lãnh
-
Kiến An Cung - chùa Hoa tiêu biểu
Các điểm tham quan khác
-
Tượng đài chủ tịch Hồ Chí Minh tại quảng trường trung tâm thị xã Sa Đéc.
-
Khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia Tràm Chim.
-
Khu du lịch sinh thái Gáo Giồng.
-
Làng hoa kiểng Sa Đéc.
-
Chợ đêm Sa Đéc.
-
Núi Đất & Khu bảo tồn dược liệu Đồng Tháp Mười.
-
Chợ Chiếu đêm Định Yên.
Giáo dục
- Trường Đại học Đồng Tháp (thành phố Cao Lãnh)
- Trường Đại học Đông Dương (đang được xây dựng,thị xã Sa Đéc)
- Trường Cao Đẳng nghề Đồng Tháp (thị xã Sa Đéc)
- Trường Cao Đẳng Cộng đồng Đồng Tháp (thành phố Cao Lãnh)
- Trường THPT Chuyên Nguyễn Đình Chiểu (thị xã Sa Đéc)
- Trường THPT thành phố Cao Lãnh (thành phố Cao Lãnh)
- Trường THPT thị xã Sa Đéc (thị xã Sa Đéc).
Đồng Tháp có một hệ thống trường học trên toàn bộ điạ bàn từ thành thị đến nông thôn đến cả vùng biên giới.
Đặc sản
-
Bánh phồng tôm Sa Giang
-
Nem Lai Vung
-
Quýt hồng Lai Vung
-
Quýt đường " Hoà An Tp. Cao Lãnh"
-
Xoài Cát hòa lộc " Với thương hiệu Xoài cát hoà lộc Cao Lãnh"
-
Chuột đồng (nổi tiếng với thương hiệu "Chuột đồng Cao Lãnh"
-
Hủ tiếu Sa Đéc rất nổi tiếng.
-
Bánh Xèo Cao Lảnh
Nhân vật
-
Cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc
-
Phạm Hữu Lầu
-
Trần Thị Thu (Kim Hồng) và 41 Anh hùng Đồng Tháp
-
Trần Thị Nhượng
-
Bác vật Lưu Văn Lang
-
NSND Diệp Lang
-
Cầu thủ bóng đá Trần Công Minh
-
Hùng Cá : một doanh nhân nổi tiếng xuất thân từ người nuôi cá tra
-
Cầu thủ bóng đá Phan Thanh Bình
-
Đại kiện tướng quốc tế Đào Thiên Hải
-
Ca sĩ Phương Thảo
-
Mai Văn Huy: một doanh nhân tham nhũng đã được xét xử. Một vụ án rất nghiêm trọng từng được dư luận cả nước quan tâm.
-
Cầu thủ bóng đá Huỳnh Quốc Cường
-
Lê Vũ Hùng: nguyên Chánh Văn Phòng UBND tỉnh Đồng Tháp, nguyên Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Đồng Tháp, nguyên thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam.