Ngày 9-9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh Khánh Hòa có buổi làm việc với đại diện các tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn để triển khai Chỉ thị 02/CT ngày 7-9-2011 của Thống đốc NHNN về việc chấn chỉnh việc thực hiện quy định mức lãi suất huy động (LSHĐ) bằng đồng Việt Nam và bằng đô la Mỹ của các TCTD, chi nhánh NH nước ngoài. Đây là động thái kiên quyết giữ trần LSHĐ tiền đồng 14%/năm để tạo cơ hội kéo giảm lãi suất cho vay xuống 17% - 19%/năm như mục tiêu đã đưa ra trước đó.

. Lãi suất sẽ ổn định

Liên tiếp trong những ngày qua, NHNN đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm ổn định thị trường tiền tệ, hạ lãi suất và đồng thời kiềm chế lạm phát. Lần đầu tiên, NHNN đã chính thức thừa nhận qua văn bản về tình trạng vượt trần LSHĐ của các NH thương mại. Việc vượt trần này có nhiều hình thức, biện pháp khác nhau, vi phạm nghiêm trọng các quy định hiện hành, tiềm ẩn nguy cơ gây rủi ro cho TCTD. Thực tế trên thị trường, thời gian qua nhiều NH đã chào lãi suất lên đến 19 - 20%/năm, phổ biến là 16% - 18%/năm để huy động vốn tiền đồng. LSHĐ ngoại tệ cũng được đẩy lên 4% - 5%/năm.

Do đó, để bình ổn thị trường và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn NH phục vụ sản xuất, kinh doanh với mức lãi suất phù hợp, qua Chỉ thị này, Thống đốc NHNN yêu cầu các TCTD chấp hành nghiêm quy định về trần LSHĐ bằng đồng Việt Nam và đô la Mỹ; đồng thời phải báo cáo NHNN khi phát hiện những TCTD cạnh tranh không lành mạnh. Cơ quan thanh tra, giám sát NH và NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố cần tổ chức và duy trì đường dây nóng tiếp nhận thông tin từ các tổ chức, cá nhân để xử lý theo quy định của pháp luật, đồng thời kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện quy định về LSHĐ vốn. Đối với các TCTD vi phạm quy định về LSHĐ vốn, NHNN sẽ đình chỉ hoặc miễn nhiệm chức vụ của lãnh đạo NH để xảy ra sai phạm. NH vi phạm sẽ bị hạn chế hoặc tạm đình chỉ mở rộng phạm vi cũng như quy mô, địa bàn hoạt động. Hoạt động cho vay của NH vi phạm có thể bị hạn chế hoặc tạm đình chỉ.

. Đồng thuận hạ lãi suất

Ông Đoàn Vĩnh Tường - Giám đốc NHNN Chi nhánh Khánh Hòa cho biết: Về giải pháp từ nay đến cuối năm, NHNN đã đề nghị các TCTD đồng thuận trong việc áp dụng lãi suất cho vay đối với sản xuất kinh doanh thông thường ở mức 17 - 19%, duy trì trần LSHĐ vốn bằng VND là 14%/năm, giữ nguyên trần lãi suất bằng ngoại tệ của các TCTD đối với khách hàng là tổ chức và dân cư; các TCTD tiếp tục kiểm soát tăng trưởng tín dụng dưới 20%. Nhiệm vụ trọng tâm của các TCTD  trên địa bàn tỉnh trong thời gian đến là thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 02/CT của Thống đốc NHNN, tiết kiệm chi phí để giảm dần lãi suất cho vay theo mức giảm của lạm phát, bảo đảm an toàn hệ thống; kiểm soát tốc độ tăng trưởng hợp lý để cân đối với vốn huy động; điều chỉnh cơ cấu đầu tư, nâng cao chất lượng tín dụng, tập trung vốn đầu tư cho hoạt động sản xuất nông nghiệp, phát triển nông nghiệp và nông thôn, lĩnh vực xuất khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bên cạnh đó, tăng cường cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác vay; kiểm soát chặt chẽ và giảm dần tỷ trọng dư nợ cho vay các lĩnh vực phi sản xuất, nhất là lĩnh vực bất động sản, chứng khoán theo lộ trình của NHNN; kiểm soát chặt chẽ tăng trưởng tín dụng bằng ngoại tệ.

Tại cuộc họp, giám đốc các TCTD trên địa bàn tỉnh  bày tỏ sự đồng thuận cao với những chính sách mới của NHNN. Tuy nhiên, giám đốc một NH thương mại vẫn băn khoăn: “Chúng tôi vẫn còn một ít lo ngại, đó là khi đưa lãi suất về đúng trần, các NH vẫn có thể “lách” bằng cách áp dụng các khoản phí để thu hút người gửi tiền. Tháng 3 năm nay, NHNN đã ban hành Chỉ thị 01 về tỷ lệ tăng trưởng tín dụng của các TCTD, trong đó có một nội dung quan trọng là yêu cầu các TCTD áp dụng nghiêm việc huy động vốn đúng như lãi suất trần niêm yết. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn đã có không ít NH làm trái và huy động vượt rào. Từ đó cho đến nay, vẫn chưa có một trường hợp nào bị phát hiện, xử lý một cách chính thức, công khai. Do vậy, lần này, chúng tôi mong muốn NHNN cần quản lý chặt chẽ và nghiêm túc hơn”.

Ông Đoàn Vĩnh Tường nhận định: “Chỉ thị lần này của NHNN có sức nặng hơn vì kèm theo là các chế tài xử phạt mạnh tay với hoạt động lách trần LSHĐ. Trong thời gian đến, NHNN Chi nhánh Khánh Hòa sẽ tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện quy định về LSHĐ vốn theo quy định về xử lý nghiêm các TCTD vi phạm; thanh tra các TCTD có tăng trưởng tín dụng ngoại tệ cao, kiểm tra việc thực hiện các quy định về quản lý ngoại hối của các TCTD và các đại lý đổi ngoại tệ, đại lý chi trả ngoại tệ trên địa bàn tỉnh; xử lý nghiêm và kịp thời đối với những sai phạm của TCTD nhằm đảm bảo việc thực thi chính sách tiền tệ và hoạt động NH có hiệu quả. Bên cạnh đó, tiếp tục kiểm soát quy mô, cơ cấu và tốc độ tăng trưởng tín dụng của từng TCTD trên địa bàn phù hợp với mục tiêu ưu tiên theo Nghị quyết 11; đồng thời tăng cường công tác thông tin tuyên truyền về tình hình tiền tệ và hoạt động NH để hạn chế các tác động tiêu cực do yếu tố tâm lý, hỗ trợ cho các giải pháp ổn định thị trường tiền tệ...”.

Hai ngày sau “tối hậu thư” của Thống đốc NHNN, theo khảo sát của chúng tôi, khách hàng đến gửi tiền tại một số NH trên địa bàn đều nhận được câu trả lời là không có mức lãi suất quá 14%/năm cho tiền đồng và 2% cho USD, có NH còn niêm yết lãi suất ở mức 13,5%/năm. Nhiều người nhận định: Chưa  bao giờ việc hạ lãi suất lại diễn ra nhanh và đồng loạt như vậy.