Điều kiện tự nhiên xã hội
Nghi Xuân là huyện ven biển bãi ngang, thuộc phía Bắc tỉnh Hà Tĩnh. Là một vùng quê với thế tam hợp đất, sông, biển, núi; Phía Bắc là sông Lam - giáp thành phố Vinh, Nghệ An; phía Nam giáp huyện Can Lộc và huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh; phía Tây giáp thị xã Hồng Lĩnh và huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An; phía Đông giáp biển Đông.
Dân số toàn huyện gần 100.000 người, trong đó độ tuổi lao động chiếm 51%. Nhân dân có truyền thống lao động và học tập, chủ yếu sống bằng nghề sản xuất nông nghiệp chiếm gần 80%.
Di tích lịch sử văn hóa
Huyện có nhiều di tích lịch sử; Đến nay, có 37 di tích được xếp hạng trong đó có 8 di tích cấp quốc gia và 29 di tích cấp tỉnh; nổi bật như khu lưu niệm Danh nhân văn hoá thế giới - Đại thi hào Nguyễn Du; di tích Danh nhân Nguyễn Công Trứ; Nghi Xuân là nôi Ca Trù của vùng Nghệ - Tĩnh, là loại hình âm nhạc đã được UNESCO công nhận di sản văn hoá phi vật thể nhân loại; Có đền Hoàng Mười (đền Củi), đền Huyện, chùa Phong Phận, chùa Đà Liễu, chùa Thanh Lương, đình Hội Thống, di chỉ khảo cổ Bãi Cội Xuân Viên...
Tài nguyên thiên nhiên
Nghi Xuân có 32 km bờ biển, với bãi cát trải dài, thoải mịn, sạch sẽ, hoang sơ; có 28 km bờ sông Lam gồm có một Cảng Biển, hai Cảng Sông và một Nhà máy đóng tàu rộng hơn 20ha. Đây là tiềm năng để huyện nhà phát triển du lịch dịch vụ biển, du lịch sông và phát triển nuôi tôm trên cát.
Diện tích tự nhiên 22.000 ha, trong đó đất lâm nghiệp chiếm 33%, đất sản xuất nông nghiệp chiếm 32%. Với chân núi trải dài gần 50 km có nhiều hồ đập lớn nhỏ, nhiều khe thác đẹp như khe nhà Lương (Xuân Viên), hồ Xuân Hoa (Cổ Đạm)... tạo thế mạnh tiềm năng phát triển trồng rừng và du lịch sinh thái ven núi hấp dẫn.
Kết cấu hạ tầng
Hệ thống đường giao thông tương đối hoàn chỉnh bao gồm Quốc lộ 1A đi qua dài hơn 10 km; đường quốc lộ 8B dài hơn 23 km, đường tỉnh lộ chạy dọc bờ biển dài gần 20 km. Hệ thống đường giao thông liên xã, liên thôn tương đối hoàn thiện với gần 100% số thôn có đường nhựa, đường bê tông rải khắp. Là một trong những huyện của tỉnh Hà Tĩnh có mạng lưới giao thông hoàn chỉnh. Hệ thống điện đang được đầu tư rộng khắp với hơn 100 trạm hạ thế, nguồn điện từ lưới điện Quốc gia 2 trạm: Linh Cảm (Đức Thọ) và Đông Vĩnh (Thành phố Vinh) là điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp ổn định.